System zarządzania treścią (CMS) – co to jest? Rodzaje i przykłady

CMS to skrót od anglojęzycznej nazwy Content Management System, oznaczającej system zarządzania treścią. Jest to rozwiązanie ułatwiające zarządzanie serwisem internetowym zarówno webmasterom, jak i osobom prowadzącym stronę internetową na własne potrzeby. W tym artykule wytłumaczę pokrótce, co to jest CMS, opowiem o historii tych systemów oraz podam przykłady najpopularniejszych CMS-ów. Jeśli interesuje Cię ta tematyka, zapraszam do lektury.

Blog, wizytówka firmy czy też platforma sprzedażowa – możesz je z łatwością obsługiwać przy pomocy CMS-a, nie mając żadnego doświadczenia w tworzeniu stron internetowych i wiedzy programistycznej. Wystarczy, że wybierzesz gotowy szablon graficzny i uzupełnisz stronę treścią.

Potrzebne są Ci jedynie podstawie funkcjonalności, takie jak:

• publikacja,
• edycja,
• usuwanie stron, wpisów czy produktów.

Wszystkie te czynności wykonasz samodzielnie, korzystając z panelu administracyjnego.

Systemy CMS, ze względu na prostą obsługę, cieszą się bardzo dużą popularnością. Dziś szacuje się, że około 60% stron internetowych opiera się na systemie zarządzania treścią, a spośród nich około 40% korzysta z otwartej technologii WordPress. Sam udział WordPressa na rynku aplikacji internetowych szacuje się na ponad 60%.

Historia CMS-ów

Pierwsze strony internetowe wyglądały zupełnie inaczej niż obecnie. We wczesnych latach 90-tych składały się wyłącznie z tekstu i odnośników umieszczonych w znacznikach HTML.

Dopiero  później przeglądarki internetowe zaczęły umożliwiać umieszczanie zdjęć, oddzielenie nagłówka i stopki czy też stylowanie elementów strony przy pomocy CSS.

Następnie pojawiły się interaktywne strony internetowe utworzone dzięki kombinacji statycznych znaczników HTML i dynamicznych skryptów języków programowania takich jak Python czy Perl.

W kolejnych latach powstały języki programowania przeznaczone do tworzenia dynamicznych stron internetowych – PHP i ASP.NET oraz API do dokumentów HTML i XML – DOM (obiektowy model dokumentu) pozwalające manipulować elementami strony przy pomocy kodu. Z czasem coraz bardziej zaczęła być widoczna potrzeba stworzenia rozwiązania, które pozwoliłoby w prosty sposób zarządzać dużą ilością contentu strony, bez każdorazowej aktualizacji plików na serwerze.

Pierwsze firmy tworzyły systemy zarządzania treścią na własne potrzeby; pojawiły się także rozwiązania open source, które nie przetrwały próby czasu. Wszystko zmieniło się w pod koniec 2000 roku, kiedy powstały znane i do dziś rozwijane systemy CMS, takie jak WordPress, Joomla czy też Drupal.

Jak działa CMS?

Aby zrozumieć, jak działa CMS, najpierw wyjaśnię, na czym polega budowa strony internetowej.

Budowę statycznej strony internetowej rozpoczyna się od utworzenia szablonu HTML, w którym dodaje się:

• treści,
• zdjęcia,
• bloki budulcowe, takie jak: nagłówek, nawigacja, panel boczny czy też stopka strony.

Następnie z wykorzystaniem CSS nadaje się styl tym elementom, by efektem był przejrzysty i przyjazny dla użytkownika interfejs.

Kolejnym krokiem jest wykorzystanie języka skryptowego JavaScript, który pozwala na dodanie funkcjonalności, takich jak np. rozwijane menu nawigacyjne czy też ruchomy slider. Końcowe działania to wrzucenie wszystkich plików na serwer, dzięki czemu strona będzie wyświetlała się w Internecie.

Za każdym razem, gdy chciałbyś zmienić coś na tak zbudowanej stronie, konieczne byłoby pobranie plików, edycja, a później ponowne umieszczenie zasobów na serwerze. W ten sposób nawet najprostsze zmiany mogłyby stać się czasochłonne, nie wspominając już o trudnościach, które sprawiłoby to osobom bez doświadczenia w tworzeniu stron internetowych. Zupełnie inaczej jest w przypadku systemu zarządzania treścią.

System CMS składa się z dwóch części.

Pierwszą z nich jest aplikacja zarządzania treścią – content managment application (CMA).

Jest to panel administracyjny, w którym korzysta się z edytora treści, aby:

• dodać tekst,
• pogrubić go,
• wyjustować,
• wrzucić zdjęcia,
• umieścić odnośniki do innych podstron lub zewnętrznych serwisów, bez potrzeby wykorzystania kodu.

Dzięki intuicyjnemu interfejsowi można dokonać również innych zmian, np.:

• zmienić ustawienia strony,
• ustawić inny motyw,
• zmodyfikować sposób wyświetlenia treści,
• dodać widgety lub zainstalować rozszerzenia.

Drugą częścią systemu CMS jest aplikacja zarządzania dostawą – content delivery application (CDA).

Jest to warstwa kodu odpowiedzialna za publikowanie zmian. Pobiera dane z CMA, by następnie uaktualnić je w bazie danych, przekształcić na kod i wyświetlić osobom wizytującym stronę.

Do czego służy CMS?

Za pośrednictwem systemu zarządzania treścią możesz korzystać z wszelkich opcji wdrażania contentu i konfiguracji, które dostępne są w panelu administracyjnym danego CMS-a.

Przykładowo – w prostszych systemach, takich jak np. WordPress i Joomla swobodnie dodajesz, edytujesz i usuwasz treści oraz grafiki na stronie i zarządzasz sposobem ich wyświetlania.

Dodatkowo wprowadzasz gotowe funkcjonalności przy pomocy modułów i wtyczek, takich jak np. ruchomy slider czy też formularz kontaktowy. Możesz prowadzić bloga i dodawać wpisy oraz weryfikować komentarze.

CMS na platformach sprzedażowych

Wszystkie powyższe funkcjonalności są dostępne także na platformach sprzedażowych, ale liczba opcji konfiguracji jest większa, ze względu na możliwości takich stron. Oprócz modyfikacji bazowych elementów serwisu, takich jak szablon, strona główna i strony informacyjne czy też blog, zyskujesz możliwość wdrożenia produktów i przypisania ich do odpowiednich kategorii.

Możesz również ustalić na przykład:

• bazowe ceny i marże,
• metody dostawy,
• liczbę produktów dostępnych w sprzedaży.

Inne z opcji dostępnych na platformach sprzedażowych to np. uruchomienie dodatkowych modułów i wtyczek poszerzających funkcjonalności sklepu czy też zarządzanie promowanymi produktami i promocjami.

Rodzaje CMS – podział systemów zarządzania treścią

CMS możemy podzielić ze względu na licencję oprogramowania na trzy kategorie. Są to:

• CMS o otwartym kodzie źródłowym – system zarządzania treścią oparty na licencji open source. Jego zaletą jest przede wszystkim brak kosztów za użytkowanie, bezpieczeństwo (podatność na ataki kodu źródłowego analizowana jest przez wielu twórców i osoby korzystające z danego oprogramowania) oraz możliwość dowolnej modyfikacji plików;
• CMS w formie Software as Service (SaaS) – tym modelu płaci się comiesięczny abonament za możliwość korzystania z danego oprogramowania. Nie można wprowadzać zmian w plikach lub są one ograniczone. Opcja ta dotyczy przede wszystkim platform sprzedażowych;
• autorski CMS – inaczej dedykowany system zarządzania treścią. Oprogramowanie utworzone jest na bazie konkretnych potrzeb danej strony internetowej przez firmę programistyczną. Przy takim rozwiązaniu możliwe jest wdrożenie dowolnych funkcjonalności, jeśli tylko masz wystarczający budżet. W większości przypadków taki autorski CMS nie jest konieczny i wystarczy zwykły system zarządzania treścią oparty na licencji open source lub SaaS.

Ze względu na przeznaczenie systemy CMS dzieli się na:

• platformy blogowe – ich podstawowym zastosowaniem jest przede wszystkim publikacja artykułów, ale z powodzeniem również mogą zostać zastosowane do stworzenia strony informacyjnej czy też wizytówki firmy. Systemy zarządzania takie jak np. WordPress, Joomla i Drupal można również łatwo przekształcić w platformę sprzedażową przy pomocy odpowiednich rozszerzeń, jak np. Woocommerce, HikaShop czy też Drupal Commerce. Sprawdza się to w przypadku małych sklepów z niewielką liczbą produktów.
• platformy sprzedażowe – przeznaczone do prowadzenia działalności e-commerce. Oferują funkcjonalności niezbędne do zarządzania sklepem internetowym – utworzenie drzewa kategorii, dodanie produktów, ustalenie cen i sposobów wysyłki. Dodatkowo w tych popularniejszych i lepiej rozbudowanych platformach dostępne są różnorodne możliwości integracji z innym oprogramowaniem oraz metody promowania produktów i ich sprzedaży.

CMS – przykłady systemów zarządzania treścią

Jak wspominałem, na początku roku 2000 na rynku zaczęły pojawiać się pierwsze systemy zarządzania treścią. Do dziś powstało ich bardzo wiele, ale tylko część zdobyła uznanie.

CMS WordPress

Najpopularniejszy system zarządzania treścią w Internecie. Platforma blogowa, którą wykorzystać można również do tworzenia stron informacyjnych, jak i w formie platformy sprzedażowej z wykorzystaniem wtyczki WooCommerce. Jest to jednocześnie CMS najbardziej przyjazny dla użytkowników. Zawiera tysiące gotowych szablonów i wtyczek oraz wbudowany edytor „drag & drop” pozwalający na prostą i intuicyjną edycję contentu strony.

Źródło: pl.wordpress.org

CMS Joomla!

Nadal popularny, choć już archaiczny system zarządzania treścią. Podobnie jak w WordPressie, przy pomocy Joomli stworzysz nie tylko blog, ale również stronę informacyjną lub platformę sprzedażową, wykorzystując wtyczki, takie jak VirtueMart, HikaShop i inne. Joomla czasy świetności ma już za sobą. Według mnie jej interfejs nie jest przyjazny, dlatego nie polecam tego systemu.

Źródło: joomla.org

WooCommerce

Rozszerzenie do systemu zarządzania treścią WordPress zamieniające go w pełnoprawną platformę sprzedażową. Ma niezbędne dla e-sklepu funkcjonalności, a nawet możliwości integracji z firmami kurierskimi czy systemami płatności. Doskonale sprawdzi się w przypadku małych sklepów z liczbą produktów mniejszą niż 100.

Źródło: woocommerce.com

Prestashop

Jedna z popularniejszych platform sprzedażowych na licencji open source. Założenie sklepu jest darmowe, płatna jest jedynie część dodatkowych rozszerzeń. Ma ona wszystkie funkcjonalności potrzebne do prowadzenia sklepu oraz możliwości optymalizacyjne niezbędne do prawidłowego pozycjonowania SEO. Dostępnych jest wiele gotowych darmowych szablonów graficznych, dzięki czemu sklep uruchomisz w przeciągu jednego dnia.

Źródło: prestashop.com/pl

Shoper

Polska platforma sprzedażowa sprzedawana w modelu Software as Service (Sass). W ramach płaconego abonamentu miesięcznego otrzymujesz dostęp do pełnoprawnego gotowego sklepu. Shoper ma jeden z najbardziej intuicyjnych paneli administracyjnych wśród platform sprzedażowych. Wystarczy wybrać właściwy szablon graficzny i wdrożyć produkty, by móc rozpocząć sprzedaż.

Źródło: shoper.pl

Jakie są zalety CMS-a?

Wiesz już, czym jest system zarządzania treścią, znasz rodzaje CMS-ów oraz kilka ich przykładów. Co sprawia, że jest to rozwiązanie, z którego w większości przypadków powinieneś skorzystać? Jakie korzyści daje Ci wykorzystanie na stronie internetowej systemu zarządzania treścią? Poniżej przedstawiam listę zalet, które zdecydowanie powinny przyciągnąć uwagę każdej osoby decydującej się na prowadzenie strony internetowej:

• prowadzenie strony z wykorzystaniem systemu zarządzania treścią nie wymaga wiedzy programistycznej,
• zarządzenie serwisem jest proste i intuicyjne,
• wdrażanie zmian na stronie jest możliwe z dowolnego miejsca i urządzenia,
• tworzenie strony można powierzyć kilku osobom w tym samym czasie,
• możliwe jest przypisanie użytkownikom roli z konkretnymi uprawnieniami i ograniczeniami (np. administrator, redaktor, moderator),
• bezpieczeństwo,
• szeroki wybór gotowych szablonów graficznych, modułów i wtyczek,
• spójny wygląd każdej podstrony,
• wbudowane w CMS optymalizacje SEO,
• proste aktualizacje silnika CMS,
• niższe koszty niż w przypadku statycznej strony.

Jaki CMS wybrać?

Wybór właściwego systemu zarządzania treścią – bezpiecznego, działającego szybko, intuicyjnego w użyciu i z możliwością optymalizacji w trakcie pozycjonowania – może zaoszczędzić Ci wiele kłopotów przyszłości.

W najgorszym razie, wybierając nieodpowiedni CMS, możesz zostać zmuszony do migracji na inny system. Najczęściej dzieje się tak w przypadku platform sprzedażowych. Gdybym miał wymienić po jednym przykładzie odpowiedniego CMS-a dla różnych zastosowań, byłyby to:

• WordPress – jako platforma blogowa lub strona informacyjna (wizytówka firmy),
• WooCommerce – do prowadzenia małego sklepu (< 100 produktów),
• PrestaShop – jako darmowa platforma sprzedażowa na licencji open source dla średnich sklepów,
• Shoper – jako platforma sprzedażowa z płatnością abonamentową w modelu SasS.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że po lekturze tego tekstu nie będziesz już miał wątpliwości, że intuicyjny i łatwy w obsłudze CMS jest niezbędnym elementem strony internetowej, który pozwoli Ci zarządzać serwisem z każdego miejsca na świecie.